Methotrexate Nedir? Ne İlacı? Etken Maddesi; Metotreksat olan Methotrexate ilacı; yetişkinlerde eklem iltihabı (romatoid artrit) tedavisi...
METHOTREXAT “EBEWE” diğer tedavilere yanıt vermeyen, ciddi, kontrol edilemeyen sedef hastalığı (psöriyazis) tedavisinde ek kullanılır.
METHOTREXAT “EBEWE”, tek başına veya diğer kanser ilaçlarıyla beraber çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılır:
Kan kanseri (akut lösemi),
Lenf kanserleri (Non-Hondgkin lenfoma),
Yumuşak doku ve kemik tümörü (osteojenik sarkoma),
Meme, akciğer, baş ve boyun, mesane, rahim ağzı, över ve testis kanserlerinde
METHOTREXATE İLACINI ALLTA YER ALAN DURUMLARDA DİKKATLİ KULLANIN:
Kemik iliği işlev bozukluğunuz varsa
Yaşlıysanız veya genel sağlık durumunuz kötüyse
Karaciğer hastalığınız varsa
Özellikle alkol nedeniyle geçmişte karaciğer rahatsızlığı geçirdiyseniz
Birlikte karaciğer zararı olma ihtimali olan başka ilaçlar kullanıyorsanız
Hafif ya da orta dereceli böbrek hastalığınız varsa
Birlikte romatizmanın tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar gibi böbreklere zararı olma ihtimali olan ilaçlan kullanıyorsanız
Kan hastalıklannız ya da kansızlığınız varsa
Kusmanız, ishaliniz ya da mide-barsak rahatsızlığınız varsa
Kan kusmanız varsa, dışkınız siyah renkli veya dışkınızda kan bulunursa
Ruhsal bozukluğunuz varsa ya da daha önce olduysa
Işın tedavisi aldıysanız ya da almaktaysanız
Enfeksiyon belirtileriniz varsa
Vücudunuzda aşırı sıvı birikmesi mevcutsa (akciğer zarında ya da kannda şişme varsa)
Eğer aşırı su kaybınız (dehidratasyon) tespit edilmişse
İnsülin ile tedavi edilen şeker hastalığınız varsa
Önerilen kontrol muayeneleri ve koruyucu önlemler:
METHOTREXAT “EBEWE” düşük dozlarda kullanılsa bile ciddi yan etkilere yol açabilir. Bunları zamanında tespit etmek amacıyla doktorunuz sizi kontrol edecek ve laboratuvar testleri isteyecektir.
Tedaviye başlamadan önce ya da tedaviye ara verildikten sonra tedaviye tekrar başlarken:
Tedaviye başlamadan önce bazı testler için kanınız alınacak ve tam kan sayımına, kanda protein düzeyine (serum albümin) bakılıp karaciğer ve böbrek fonksiyonlarınız kontrol edilecektir.
Doktorunuz akciğer kontrolü için göğüs röntgeninizi isteyecek ve fiziksel muayene ile lenf düğümlerinizi (boyundaki bezeler, koltuk altı ve kasık) kontrol edecektir.
Tedavi sırasında (ilk iki hafta haftada bir, ardından bir ay boyunca her iki haftada bir, daha sonra lökosit (akyuvar) sayımına ve hastanın durumuna bağlı olarak ilk altı ay boyunca en az ayda bir kez ve sonrasında en az her üç ayda bir):
Kontrol muayenelerinin sıklığının arttırılması doz artışında göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle yaşlı hastaların zararlı etkilerin erken belirtilerinin denetimi için kısa aralıklarla takip edilmesi gerekir.
Ağız boşluğu ve boğazınızın incelenmesi
Kan testleri.
Uzun süreli tedavi durumunda, gerektiğinde kemik iliği biyopsisi (özel bir iğne yardımıyla kemik iliğinden örnek alınması) yapılabilir.
Karaciğer işlevlerinizin izlenmesi (kanınızda ölçülen karaciğer ile ilişkili enzimlerinizde sürekli artış olması ve / veya kanınızdaki bir protein türünde düşüş olması durumunda ilaç dozunuzun düşürülmesi ya da tedavinizin sonlandırılması düşünülebilir)
Böbrek işlevlerinizin izlenmesi (kanınızın ve /veya idrarınızın incelenmesi ile ilaç dozunuzun düşürülmesi ya da tedavinizin sonlandırılması düşünülebilir)
Solunum yollarının muayenesi ve gerekli durumlarda akciğer fonksiyon testlerinin yapılması. Metotreksat ile tedaviniz sırasında akciğerle ilgili belirtiler (özellikle kuru, balgamsız öksürük) veya belirgin olmayan akciğer iltihabı, olası tehlikeli bir anormal doku belirtisi olabilir. Bu durumda tedavinize ara verilerek dikkatli bir gözlem yapılması gerekebilir. Akciğer iltihabı riskleri hakkında bilgi almak üzere ve kalıcı bir öksürük veya nefes darlığı oluşması durumunda derhal doktorunuza başvurmalısınız.
METHOTREXAT “EBEWE” alan hastalarda kötü huylu lenf bezleri oluşabilir; böyle bir durumda tedaviniz sonlandırılacaktır. Bu lenf bezleri kendiliğinden gerilemezse, kanser tedavisinin başlatılması gerekir.
Karın boşluğu ya da göğüste sıvı toplanmanız varsa, tedaviniz öncesinde mevcut sıvı boşaltılmalıdır ya da tedaviniz durdurulmalıdır.
Kusma, ishal veya ağız içi iltihabı gibi aşırı su kaybı ile sonuçlanan koşullarınız mevcutsa, artan ilaç miktarı ile ilacın zararlı etkileri artabilir. Bu durumda, belirtiler kaybolana kadar tedaviniz kesilmelidir.
Geri dönüşümü mümkün olmayan zararlı etkileri olabileceği için metotreksat uygulamasından sonraki ilk 48 saatte metotreksat düzeyleri belirlenmelidir.
Mide-barsak kanalınızda, ilk olarak ishal ve ağız içi iltihap ile ortaya çıkabilen olumsuz belirtiler söz konusu olursa tedaviniz durdurulmalıdır. Aksi takdirde, tedavinize devam edilmesiyle barsak delinmesinin neden olduğu kanamalı barsak iltihabı ve ölüm meydana gelebilir. Kan kusmanız varsa, dışkınız siyah renkli veya dışkınızda kan bulunursa tedaviniz durdurulmalıdır.
Metotreksat tedavisi sırasında, daha önce maruz kalınan ışın tedavisi sonucunda oluşan egzama ve güneş yanığı durumu tekrar oluşabilir. Işın tedavisi ile metotreksatın birlikte kullanımı deri döküntülerinin kötüleşmesine yol açabilir. Metoteraksatın ışın tedavisi ile eş zamanlı olarak uygulanması yumuşak doku ve kemik dokusu hasarı riskinizi artırabilir.
Metotreksat ile tedavi görmüş olan kanser hastalarında, bazı beyin dokusu hastalıkları (ensefalopati/lökoensefalopati) görülmüş olduğundan, aynısının kanser olmayan hastalıklar nedeniyle tedavi edilen hastalarda da görülmesi göz ardı edilemez.
Yüksek dozlar, metoteraksatın ya da metabolitlerinin böbrek kanallarınızda çökelmesine neden olabilir. Önleyici bir yöntem olarak doktorunuz ağızdan ya da toplardamar yoluyla sodyum bikarbonat ya da asetazolamid adlı ilaçların uygulanmasını ve sıvı vererek yüksek miktarda idrar çıkışı sağlanmasını önerebilir.
Metoteraksat ile tedavi edilen erkeklerin tedavi süresince ve tedaviden sonraki 6 ay içerisinde baba olmamaları önerilir. Metotreksatla tedavi sperm oluşumunda şiddetli hastalıklara neden olabileceği için, erkeklerde tedavi öncesinde olası sperm korunması hakkında tıbbi destek almaları önerilir.
Doğurganlık yaşındaki kadınlarda tedaviye başlamadan önce gebelik testi gibi uygun görülen testler yapılarak bir gebelik olasılığı varsa metotreksat alınması kesinlikle önlenmelidir.
Çocuk doğurma potansiyeli olan kadınlar tedavi süresince (ve tedavinin ardından 6 aya kadar) etkili doğum kontrolü uygulamak zorundadırlar. Metotreksatın anne karnındaki bebek üzerine olumsuz etkileri olduğu görülmüştür, bu düşüklere ve / veya doğum kusurlarına yol açabilir. Metotreksatın gebelik öncesinde kesildiği hastalarda, normal gebelik gelişmiştir.
METHOTREXATE YAN ETKİLERİ:
- En yaygın yan etkiler ağız içi iltihabı, akyuvar sayısında azalma, bulantı ve karın ağrısını içerir. Çok seyrek olarak metotreksata karşı hayatı tehdit eden alerjik reaksiyonlar (aniden oltaya çıkan kurdeşen, eller, ayaklar, yüz, dudak, ağız veya boğazın şişmesi (ağız ve dudakların şişmesi yutma zorluğu veya nefes alma güçlüğüne neden olabilir), hırıltılı nefes alma ve bayılacak gibi hissetme) gelişmiştir. Diğer bildirilen yan etkiler gözde tahriş, halsizlik, aşırı yorgunluk, damar iltihabı, kan zehirlenmesi, eklem ağrısı/kas ağrısı, titreme ve ateş, baş dönmesi, cinsel istekte azalma/iktidarsızlık ve enfeksiyona karşı dirençte azalmadır. Kanser ve kanser olmayan hastalıklar için metotreksat alan hastalarda, en yaygın olarak belirli bir akciğer iltihabı türü (Pneumocystis carinii adlı mantara bağlı akciğer iltihabı) olmak üzere fırsatçı enfeksiyonlar (bazen ölümcül olan kan zehirlenmesi) bildirilmiştir. Bildirilen diğer enfeksiyonlar virüs, mantar ve bakterilerin neden olduğu akciğer iltihabı, bakteriler ve mantarların neden olduğu hastalıklar (nokardiyozis, histoplazmozis, kriptokokkozis), zona hastalığı (Herpes zoster virüsünün neden olduğu döküntülü ve ağrılı bir hastalık), uçuk, karaciğer iltihabıyla yaygın uçuk ve bir virüsün (sitomegalovirüs) neden olduğu enfeksiyonu (sitomegalovirüse bağlı akciğer iltihabı dahil) içerir.
- Karın ağrısı
- Ağız içi iltihabı
- Mide bulantısı
- İştah kaybı
- Kusma
- Yangı (iltihaplanma)
- Ağız iç yüzeyinde yaralar (ülser)
- Karaciğer enzim düzeylerinde artış
- Hazımsızlık (dispepsi)
- Yaygın
- Kan hücrelerinin sayısında azalma (beyaz/kırmızı kan hücreleri veya kan pulcuğu)
- Baş ağrısı
- Bitkinlik
- Sersemleme hali
- Akciğer enfeksiyonu, akciğer enfeksiyonu nedeniyle oluşan istenmeyen etkiler ve bunların sonucu ölüm vakaları. Tipik belirtileri genel hastalık hali, kuru ve balgamsız öksürük, dinlenme sırasında nefes darlığına varan bazen ciddi düzeyde solunum güçlüğü, göğüs ağrısı ve ateş.
- İshal
- Deride döküntü, kızarıklık, kaşıntı Yaygın olmayan
- Lenf kanseri oluşumu (tam olarak kanıtlanamamıştır)
- Tüm kan hücrelerinin sayılarında ve kan pulcuğu (kanın pıhtılaşmasını sağlayan hücreler) sayısında azalma
- Vücutta beyaz kan hücrelerinin ani azalması (agranülositoz)
- Kan hücre oluşumundaki bozukluklar (hematopoez bozuklukları)
- Aleıjik reaksiyonlar, tüm vücudu etkileyen şok, ateş, titreme
- Şeker hastalığı
- Depresyon (ruhsal bozukluk)
- Baş dönmesi,
- İstem dışı kas kasılmaları,
- Akciğerin normal dokusu içerisinde solunum ve nefes alma işlevlerini bozabilecek biçimde bağ dokusu oluşumu
- Mide-barsak yaralan (ülserleri) ve kanama
- Genel yorgunluk, kas zayıflığı, iştahsızlık, bulantı ve kusma, kamın sol üst köşesinde ağn ve hassasiyet, deride kaşıntı, sanlık, kanamaya ve çürüklere eğilim artışı, saç dökülmesi, üşüme ve terleme, alt uzuvlarda ödem, karında şişme ve hafıza ya da dikkat azalması gibi bulgularla seyredebilen karaciğer sirozu, karaciğer yağlanması (düzenli aralıklarda izlenen karaciğerle ilişkili enzimlerin normal değerlerine rağmen)
- Kandaki albümin değerinde düşüş
- Işığa karşı hassasiyet
- Deride renk değişikliği
- Saç dökülmesi
- Zona hastalığı (Herpes zoster virüsünün neden olduğu döküntülü ve ağrılı bir hastalık)
- Kurdeşen
- Yara iyileşme bozukluğu
- Romatoid nodüllerinde artış
- Sedef hastalığınız varsa; deri ülserleri ve güneş ışığı maruziyetinden dolayı yaralarda kötüleşmeler
- Damar iltihabı, deride kaşıntı ve döküntü (herpetiform deri döküntüleri), deri, ağız içi, cinsel organlarda kızarıklık, iltihaplanma, şiddetli döküntü, kabarcıklanma ve ateş
- Kas ve eklem ağrısı
- Kemik kitlesinde azalma (osteoporoz)
- Mesane iltihabı ve ülseri (büyük olasılıkla kanlı idrar)
- İdrar yapmada güçlük
- Vajinada iltihap ve ülser
- Seyrek
- Kandaki kırmızı hücre eksikliği (megaloblastik anemi)
- Duygudurum değişiklikleri
- Hafif geçici bellek, dikkat ve algı bozukluğu
- Şiddetli görme bozuklukları
- Kalp dış zarında sıvı birikmesi sonucunda kalbin basınç altında kalması (perikardiyal tamponad)
- Kalp dış zarında sıvı birikmesi (perikardiyal effüzyon)
- Kalp zarı iltihabı (perikardit)
- Düşük tansiyon, vücudun derin toplardamarı içerisinde pıhtı meydana gelme durumu (arteriyel ve serebral tromboz, tromboflebit, bacakta derin ven trombozu, retinal ven trombozu, pulmoner embolinin de dahil olduğu tromboembolik olaylar)
- Boğaz enfeksiyonu, solunum felci, öksürük gibi bronşiyal astım benzeri reaksiyonlar, nefes darlığı ve akciğer fonksiyon testinde hastalıkla ilgili meydana gelen değişiklikler
- İnce bağırsak iltihabı (enterit)
- Mide bağırsak kanaması nedeniyle siyah renkli dışkı
- Diş eti iltihabı
- Bağırsaklarda emilim bozukluğu
- Yeni meydana gelen hepatit ve karaciğer hasarı.
- Tırnaklarda renk değişikliğinde artış
- Tırnağın kısmen ya da genel olarak yatağından oynaması
- Yüz, omuzlar, sırt ve göğüsteki yağ bezleriyle ilgili bir deri hastalığı (akne)
- Alt uzuvlardaki deri döküntüleri (peteşi, ekimoz)
- Cilt rahatsızlıkları
- Stres kırığı (kemiklerde aşırı kullanım sonrası meydana gelen küçük çatlaklar)
- Böbrek yetmezliği
- İdrar azlığı, idrara çıkamama
- Kanda azot içeren bileşiklerin anormal artışı (azotemi)
- Sperm sayısında azalma
- Adet bozukluğu
- Kanda mikroorganizma ve bunlara ait zehirli maddelerin bulunması (sepsis)
- Bakterilerin neden olduğu çeşitli enfeksiyonlar (Bazı durumlarda ölümle sonuçlanabilen fırsatçı enfeksiyonlar (virüs ve mantar hastalıkları))
- Kemik iliğinin yeteri kadar veya hiç yeni hücre üretememesi durumu (aplastik anemi)
- Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati)
- Bağışıklık sistemi rahatsızlığı (kısmen geri dönüşlü olan lenfoproliferatif bozukluk)
- Kanda akyuvarların normalden fazla bulunması (eozinofıli)
- Kandaki düşük beyaz hücre sayısı (nötropeni)
- Bağışıklık sisteminin baskılanması
- Kanda antikor sayısında (vücuda giren yabancı maddelere karşı vücudun meydana getirdiği savunma maddeleri) azalma
- Damarlarda daralma, duvarında hasarlanma ve kalınlaşma sonucu ağrı, ödem, kızarıklık, sıcaklık artışı ve beslendiği doku ve organlarda yara (ülser) oluşumu ve/veya işlev bozukluğuyla seyredebilen damar iltihabı (şiddetli belirti)
- Uykusuzluk
- Kas zayıflığı
- Uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi gibi duyusal bozukluklar
- Tat değişiklikleri (metalik tat)
- Menenjite benzer ateşli hastalık (felç, kusma) ile seyreden bir menenjit türü (akut aseptik menenjit)
- Ağrı
- Gözde iltihap (konjuktivit)
- Gözdeki retina damarlarında tahribat (retinopati)
- Pneumocystis carinii (bir bakteri) enfeksiyonu ve diğer akciğer enfeksiyonları
- İlerleyici nefes darlığına yol açan kronik bir solunum yolu hastalığı (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Göğüs zarında sıvı birikmesi
- İltihaba bağlı olarak bağırsakta şişme (toksik megakolon)
- Kan kusma
- Kronik karaciğer iltihabının tekrar aktif hale geçmesi
- Yeni oluşmuş karaciğer sirozu ve buna ek olarak sarılık gelişmeksizin grip benzeri belirtilerle, ateşle, akyuvarlarda azalmayla ve karaciğer enzimlerinde yükselmeyle seyredebilen herpes simpleks virüsüne bağlı karaciğer iltihabı, akut karaciğer yıkımı ve karaciğer yetmezliği de gözlenmiştir.
- Tırnak kenarlarında iltihaplanma
- Kan çıbanı (füronküloz)
- Deride veya mukozalarda kırmızı lekeler şeklinde görülen kılcal, arteriol ve venüllerin genişlemesinden oluşan doku bozukluğu (telenjiyektazi)
- Koltuk altı ve kasıklardaki ter bezlerinde iltihaplanma
- İdrarda aşırı protein bulunması (proteinüri)
- Cinsel istekte azalma
- İktidarsızlık
- Vajinal akıntı
- Kısırlık
- Erkeklerde meme dokusunun kadın tipinde büyümesi
- Ateş
- Bir tür beyin rahatsızlığı (Lökonsefalopati)
- Hayatı tehdit eden olumsuz etkilere ilişkin ilk belirtiler ateş, boğaz ağrısı, ağız ülseri, grip benzeri belirtiler, şiddetli yorgunluk, burun kanaması ve cilt morarması olabilir. Kan hücrelerinin sayısı önemli ölçüde düşerse, metotreksat kullanımı hemen durdurulmalıdır.
METHOTREXATE FİYATI:
- METHOTREXATE EBEWE 2.5 mg 50 tablet: 83.5 TL (2023)
METHOTREXATE NASIL KULLANILIR:
- METHOTREXAT “EBEWE” yi yemeklerden 1 saat önce yada 1,5-2 saat sonra bir bardak su ile yutunuz. Tabletlerinizi çiğnemeyiniz. METHOTREXAT “EBEWE” haftada bir kez kullanılmalıdır.
